เมื่อสหรัฐอเมริกาประกาศระงับการเจรจาภาษีการค้ากับประเทศไทยในช่วงปลายปี 2568 เสียงกังวลจากทุกภาคส่วนดังกึกก้อง ไม่ว่าจะเป็นผู้ประกอบการ เกษตรกร หรือแม้แต่หน่วยงานภาครัฐที่ต้องรับมือกับสถานการณ์ที่คาดไม่ถึงนี้ รศ.ดร.อัทธ์ พิศาลวานิช ผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจระหว่างประเทศและอาเซียน ได้ให้สัมภาษณ์พิเศษกับสำนักข่าวอีไฟแนนซ์ไทย ได้เปิดเผยข้อมูลเชิงลึกในรายการ F1 Money ว่า สถานการณ์ครั้งนี้ไม่ใช่แค่เพียงการระงับการเจรจา แต่เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่จะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทยในหลากหลายมิติ ตั้งแต่ซัพพลายเชน การส่งออก ไปจนถึงการว่างงานที่อาจแตะระดับล้านคน​

ทำไม สหรัฐฯ เทไทย-ซบเขมร? ระงับเจรจาการค้า ส่อแววเสี่ยงตกงานนับล้านคน!

บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจทุกมิติของสถานการณ์ ตั้งแต่สาเหตุการระงับ ผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทย ความแตกต่างของความสัมพันธ์ระหว่างไทยและกัมพูชากับสหรัฐฯ รวมถึงทางออกและกลยุทธ์ที่ผู้เชี่ยวชาญแนะนำ​

สหรัฐฯ ระงับการเจรจาภาษีการค้ากับไทย ผลกระทบและสาเหตุ 

การระงับการเจรจาภาษีการค้าระหว่างสหรัฐอเมริกาและไทยเกิดขึ้นในช่วงกลางเดือนพฤศจิกายน 2568 โดย USTR (United States Trade Representative) ได้ส่งจดหมายมายังกระทรวงการต่างประเทศไทยเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน แจ้งระงับการเจรจา ซึ่งถือเป็นคำว่า “temporary suspension” หรือการระงับชั่วคราว ตามคำอธิบายของรองศาสตราจารย์อัทธ์​

สาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการระงับครั้งนี้มาจากหลายปัจจัย โดยเฉพาะประเด็นที่เกี่ยวข้องกับปฏิญญาสันติภาพระหว่างไทยและกัมพูชา ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ได้ให้สัมภาษณ์บนเครื่องบิน Air Force One เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน ว่าเขาใช้ภาษีเป็นเครื่องมือบีบให้ประเทศต่างๆ เกิดสันติภาพ และเมื่อนักข่าวถามว่าหมายถึงกรณีไทยกับกัมพูชาหรือไม่ ทรัมป์ก็ยืนยัน​

ทั้งนี้ รัฐบาลไทยได้แถลงเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2568 ว่าประเด็นสันติภาพกับการค้าเป็นเรื่องแยกกัน แต่ฝั่งสหรัฐอเมริกามองว่าทั้งสองเรื่องเชื่อมโยงกัน สร้างความไม่ชัดเจนในการเจรจาครั้งนี้​

ข้อตกลงภาษี 19% VS 36% แยกวิเคราะห์ส่วนที่ระงับและไม่ระงับ

รศ.ดร.อัทธ์ อธิบายว่า ในถ้อยแถลงด้านภาษีตอบแทนระหว่างไทยและสหรัฐฯ ที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2568 ระหว่างการประชุม ASEAN Summit นั้น ประเทศไทยยังอยู่ในระดับ “ถ้อยแถลง” หรือ Joint Declaration ยังไม่ได้ลงนามเป็นข้อตกลงอย่างเป็นทางการ ซึ่งต่างจากกัมพูชาและมาเลเซียที่ลงนาม Agreement ไปแล้ว​

ในถ้อยแถลงดังกล่าว สามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก คือ ส่วนแรก สหรัฐฯ จะเก็บภาษีสินค้าไทย 19% (ลดลงจาก 36% เดิม) และไทยตกลงซื้อสินค้าจากสหรัฐฯ มูลค่าประมาณ 800,000-900,000 ล้านบาท ไม่ว่าจะเป็นข้าวโพด ถั่วเหลือง LNG และโบอิ้ง ส่วนนี้ผู้เชี่ยวชาญมองว่า ไม่ถูกระงับ เพราะสหรัฐฯ ได้ประโยชน์โดยตรง​

ส่วนที่สอง คือ สิทธิพิเศษให้สินค้าไทยมากกว่า 1,000 รายการเข้าไปสหรัฐฯ ด้วยภาษี 0% ซึ่งต้องเจรจาต่อไป ส่วนนี้คือส่วนที่ถูกระงับ เพราะเป็นสิ่งที่สหรัฐฯ จะให้สิทธิพิเศษแก่ไทย รองศาสตราจารย์อัทธ์ประเมินว่า สหรัฐฯ จะไม่ปรับภาษีจาก 19% กลับไปเป็น 36% เพราะจะส่งสัญญาณที่ไม่ดีต่อเวทีระหว่างประเทศ และทำให้ประเทศอื่นที่ตกลงไว้แล้ว เช่น ญี่ปุ่น 15% เกาหลีใต้ 15% ยุโรป 15% รู้สึกไม่มั่นคง​

ไทยตกลงซื้อสินค้าสหรัฐฯ 800,000-900,000 ล้านบาท

หนึ่งในส่วนสำคัญของการเจรจา คือ ไทยตกลงที่จะซื้อสินค้าจากสหรัฐฯ มูลค่าระหว่าง 800,000 ถึง 900,000 ล้านบาท โดยสินค้าหลักประกอบด้วย ข้าวโพด ถั่วเหลือง LNG (ก๊าซธรรมชาติเหลว) และเครื่องบินโบอิ้ง รวมถึงเนื้อหมูจากสหรัฐฯ ที่มีสารเสริมเนื้อแดงตามมาตรฐาน FDA​

การตกลงซื้อสินค้าจำนวนมหาศาลนี้ถือเป็นส่วนหนึ่งของการแลกเปลี่ยนทางการค้า เพื่อให้สหรัฐฯ ลดภาษีจาก 36% เหลือ 19% และรองศาสตราจารย์อัทธ์มองว่า ส่วนนี้จะไม่ถูกระงับ เพราะสหรัฐฯ ได้ประโยชน์ชัดเจน​

1,000+ รายการสินค้าไทยที่เคยจะได้สิทธิ์ภาษี 0% ถูกระงับการเจรจา

หนึ่งในความหวังของผู้ส่งออกไทย คือ การได้รับสิทธิพิเศษให้สินค้าไทยมากกว่า 1,000 รายการเข้าสหรัฐฯ โดยเสียภาษี 0% ซึ่งกำลังอยู่ระหว่างการเจรจา แต่เมื่อสหรัฐฯ ประกาศระงับการเจรจา ส่วนนี้จึงถูกระงับไปด้วย​

รศ.ดร.อัทธ์ อธิบายว่า สินค้าที่จะได้รับสิทธิ์ภาษี 0% นี้เป็นสินค้าที่หลากหลาย ครอบคลุมทั้งสินค้าเกษตรและสินค้าอุตสาหกรรม การระงับการเจรจาในส่วนนี้จึงเป็นการตัดโอกาสของผู้ประกอบการไทยที่จะขยายตลาดในสหรัฐฯ​

อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันสินค้าไทยยังคงเสียภาษี 19% เมื่อส่งไปสหรัฐฯ และการที่ไม่ได้ภาษี 0% ไม่ได้หมายความว่าภาษีจะเพิ่มขึ้นเป็น 36% เพียงแต่โอกาสที่จะได้ประโยชน์เพิ่มเติมถูกระงับไป​

ปฏิญญาสันติภาพและข้อพิพาทชายแดน กับดักที่ซับซ้อน

ปฏิญญาสันติภาพไทย-เขมร กับการค้า รวมหรือแยกกัน หนึ่งในประเด็นที่ซับซ้อนที่สุดของการระงับการเจรจาครั้งนี้คือ คำถามว่า “ปฏิญญาสันติภาพระหว่างไทยกับกัมพูชา” กับ “การค้าระหว่างไทยกับสหรัฐฯ” เป็นเรื่องเดียวกันหรือแยกกัน รัฐบาลไทยแถลงเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2568 ว่า ทั้งสองเรื่องแยกกัน แต่ฝั่งสหรัฐฯ มองว่า รวมกัน​

รศ.ดร.อัทธ์ ให้ความเห็นว่า จากการกระทำของสหรัฐฯ แสดงให้เห็นชัดเจนว่า ทั้งสองเรื่องเชื่อมโยงกัน เพราะหลังจากประธานาธิบดีทรัมป์ให้สัมภาษณ์บนเครื่องบิน Air Force One วันที่ 14 พฤศจิกายน เกี่ยวกับการใช้ภาษีบีบให้เกิดสันติภาพในกรณีไทย-กัมพูชา USTR ก็ส่งจดหมายระงับการเจรจาในวันเดียวกันนั้น​

ความไม่ชัดเจนนี้สร้างความสับสนให้กับคนไทยและผู้เกี่ยวข้อง เพราะมีสามฝ่าย คือ ไทย มาเลเซีย (ในฐานะประธานอาเซียน) และสหรัฐฯ มองไม่ตรงกัน​

ทรัมป์ใช้ภาษีบีบให้เกิดสันติภาพ กรณีไทย-เขมร

ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ได้แสดงจุดยืนอย่างชัดเจนในการสัมภาษณ์บนเครื่องบิน Air Force One เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2568 ประมาณ 3 ทุ่ม ว่าเขาจะใช้ภาษีเป็นเครื่องมือบีบให้ประเทศต่างๆ เกิดสันติภาพ และเมื่อนักข่าวถามว่าใช่กรณีไทยกับกัมพูชาหรือไม่ ทรัมป์ก็ตอบรับ​

นโยบายนี้สะท้อนให้เห็นถึงกลยุทธ์ของสหรัฐฯ ในการใช้เครื่องมือทางเศรษฐกิจเข้ามาแทรกแซงประเด็นความมั่นคงระหว่างประเทศ โดยเฉพาะข้อพิพาทชายแดนระหว่างไทยและกัมพูชา ซึ่งเกิดจากการที่ทหารไทยขาขาดจากการวางระเบิดของฝ่ายกัมพูชาในเขตชายแดน​

นี่คือการใช้ “ภาษี” เป็นเครื่องมือต่อรองทางการเมือง ไม่ใช่แค่เรื่องเศรษฐกิจอย่างเดียว​

ไทยแถลงว่าแยก แต่สหรัฐฯ มองว่ารวม ความขัดแย้งในการตีความ

ความขัดแย้งในการตีความนี้เป็นประเด็นสำคัญที่สร้างความสับสนมาก รัฐบาลไทยยืนยันเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2568 ว่า ปฏิญญาสันติภาพกับการค้าเป็นเรื่องแยกกัน ขณะที่ฝั่งสหรัฐฯ มองว่าเป็นเรื่องเดียวกัน​

รศ.ดร.อัทธ์ วิเคราะห์ว่า จากการกระทำของสหรัฐฯ ที่ส่งจดหมายระงับการเจรจาหลังจากทรัมป์ให้สัมภาษณ์เพียงไม่กี่ชั่วโมง แสดงให้เห็นว่า สหรัฐฯ มองว่าทั้งสองเรื่องรวมกัน แม้ไทยจะบอกว่าแยก ประธานอาเซียน (นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย อันวา อิบราฮิม) ก็บอกว่าแยก แต่สหรัฐฯ ก็ยืนกรานว่ารวม​

ผู้เชี่ยวชาญ แนะนำว่า รัฐบาลไทยควรเชิญทูตสหรัฐฯ ประจำประเทศไทยมาคุยให้ชัดเจน หรือยกระดับให้นายกรัฐมนตรีไทยคุยกับประธานาธิบดีทรัมป์โดยตรง เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่ชัดเจน​

เปรียบเทียบความสัมพันธ์ ไทย VS กัมพูชา

สหรัฐฯ ให้ความสำคัญเขมรมากกว่าไทย วิเคราะห์เชิงลึก หนึ่งในคำถามที่น่าสนใจ คือ สหรัฐฯ ให้ความสำคัญกับประเทศไหนมากกว่ากันระหว่างไทยกับกัมพูชา สหรัฐฯ ให้ความสำคัญกับกัมพูชามากกว่าไทย และแนบแน่นกับกัมพูชามากกว่าไทยในช่วงเวลานี้​

เหตุผลสำคัญ คือ สหรัฐฯ มองว่า ใครให้ประโยชน์ได้มากกว่า ก็จะได้รับความสำคัญมากกว่า ในขณะนี้กัมพูชาให้ประโยชน์แก่สหรัฐฯ ได้มากกว่าไทย ทั้งในด้านการค้า การทหาร และการเมืองระหว่างประเทศ​

นี่เป็นข้อคิดสำคัญที่รัฐบาลไทยต้องนำไปประเมินความสัมพันธ์และกลยุทธ์ใหม่​

เขมรลงนามข้อตกลงแล้ว ไทยยังเป็นถ้อยแถลง

ความแตกต่างสำคัญระหว่างไทยและกัมพูชา คือ กัมพูชาลงนามข้อตกลงการค้า (Agreement) กับสหรัฐฯ เรียบร้อยแล้ว ในการประชุม ASEAN Summit เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2568 ขณะที่ไทยยังอยู่ในระดับ “ถ้อยแถลง” (Joint Declaration) ยังไม่ได้ลงนามอย่างเป็นทางการ​

การที่กัมพูชาลงนามข้อตกลงได้เร็วกว่า แสดงให้เห็นว่า กัมพูชาตอบโจทย์และให้ประโยชน์แก่สหรัฐฯ ได้มากกว่า ทำให้สหรัฐฯ เร่งผลักดันการเจรจากับกัมพูชา​ มาเลเซียก็เช่นกัน ลงนาม Agreement ในวันเดียวกับกัมพูชา ส่วนไทยยังค้างอยู่ในระดับถ้อยแถลง​

สหรัฐฯ ปลดล็อก Arms Embargo กับเขมร (7 พฤศจิกายน)

หนึ่งในสัญญาณที่ชัดเจนที่สุดว่า สหรัฐฯ ให้ความสำคัญกับกัมพูชามากขึ้น คือ การที่สหรัฐฯ ปลดล็อก Arms Embargo (การห้ามซื้อขายอาวุธ) กับกัมพูชา เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน 2568​ การปลดล็อกนี้หมายความว่า กัมพูชาสามารถซื้ออาวุธจากสหรัฐฯ ได้ และสหรัฐฯ ก็จะได้รายได้จากการขายอาวุธ นี่เป็นประโยชน์โดยตรงทางเศรษฐกิจ​

รองศาสตราจารย์อัทธ์มองว่า การปลดล็อกนี้เป็นส่วนหนึ่งของแพ็กเกจที่ใหญ่กว่า ที่สหรัฐฯ ต้องการผูกมัดกัมพูชาให้เข้ามาอยู่ในฝั่งของสหรัฐฯ มากขึ้น และลดอิทธิพลของจีนในกัมพูชา​

สหรัฐฯ เข้าไปร่วมมือทางทหารและปราบคอลเซ็นเตอร์ในเขมร

นอกจากการปลดล็อกการซื้อขายอาวุธแล้ว สหรัฐฯ ยังได้รับอนุญาตจากกัมพูชาให้เข้าไป ร่วมมือกันทางการทหาร และ ปราบแก๊งคอลเซ็นเตอร์ (Scam Center) ในกัมพูชาอีกด้วย​

การที่กัมพูชายอมให้สหรัฐฯ เข้ามาดำเนินการในประเด็นเหล่านี้ถือเป็นการเปิดประตูให้สหรัฐฯ เข้ามามีบทบาทมากขึ้นในกัมพูชา ทั้งเรื่องของข้อพิพาททะเลจีนใต้ เรื่องของท่าเรือเหลี่ยม และเรื่องของการ Counter อิทธิพลทางเศรษฐกิจของจีนที่เข้ามาในกัมพูชา​

รศ.ดร.อัทธ์ มองว่า ข้อตกลงทางการค้าระหว่างกัมพูชากับสหรัฐฯ เป็นเหมือน “โซ่เส้นใหญ่” ที่จะล่ามกัมพูชาไว้กับสหรัฐฯ เพราะเมื่อก่อนกัมพูชาสนิทกับจีนมาก แต่ตอนนี้กำลังเปลี่ยนไปสนิทกับสหรัฐฯ มากขึ้น​ ซึ่งสหรัฐฯ จะเข้าไปจัดการระบบการลงทุนให้มีความโปร่งใส ตรวจสอบบริษัทที่เข้าไปลงทุนในกัมพูชาว่าทำอะไร ตรวจสอบว่าใช้แรงงานถูกต้องหรือไม่ ซึ่งเป็นสิ่งที่จีนไม่เคยทำ กัมพูชาจะต้องปรับปรุงกฎหมาย ระเบียบ กติกา เพื่อให้มีความโปร่งใส​

ผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทย หนักหนาในทุกมิติ

การส่งออกไทยไปสหรัฐฯ โต 25% ใน 9 เดือนแรก แต่ไตรมาส 4 จะลดลง ข้อมูลที่น่าสนใจ คือ ในช่วง 9 เดือนแรกของปี 2568 การส่งออกของไทยไปสหรัฐฯ เติบโตถึง 25% เมื่อเทียบกับปีก่อน แม้ว่าจะมีภาษี 19% อยู่แล้วก็ตาม​

เหตุผลที่การส่งออกโตมากในช่วงนี้ เพราะผู้นำเข้าในสหรัฐฯ กลัวว่าภาษีจะเพิ่มขึ้นมากกว่านี้ จึงนำเข้าสินค้าไทยไปเก็บไว้ในคลังสินค้าที่สหรัฐฯ เป็นจำนวนมาก​

อย่างไรก็ตาม รศ.ดร.อัทธ์ คาดการณ์ว่า ใน 3 เดือนที่เหลือของปีนี้ (ไตรมาสที่ 4) การส่งออกจะลดลงแน่นอน อาจเหลือเติบโตเพียง 10% เพราะคลังสินค้าในสหรัฐฯ เต็มแล้ว​

ส่วนปีหน้า (2569) การส่งออกไทยไปสหรัฐฯ น่าจะไม่ดีเท่าปีนี้ เพราะภาษีของโดนัลด์ ทรัมป์จะทำงานอย่างเต็มร้อยเปอร์เซ็นต์​

ประมาณการว่างงานหลายล้านคน (ถ้าภาษี 36%)

หนึ่งในผลกระทบที่น่ากังวลที่สุด คือ การว่างงาน เพราะถ้าสหรัฐฯ เก็บภาษี 36% (ไม่ใช่ 19% เหมือนตอนนี้) แรงงานไทยรวมถึงแรงงานต่างด้าวจะว่างงานหลายล้านคน แม้ว่าตอนนี้ภาษียังอยู่ที่ 19% แต่ถ้าการเจรจาล้มเหลวและภาษีเพิ่มขึ้น หรือถ้าการส่งออกลดลงมาก ผลกระทบต่อการจ้างงานจะรุนแรงมาก​ การว่างงานนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในโรงงานขนาดใหญ่ แต่จะกระทบไปถึง SME และภาคเกษตรด้วย​

ผลกระทบต่อ SME และภาคเกษตร หนักหนาสาหัส

ภาคเกษตรและ SME จะได้รับผลกระทบหนักมาก เพราะในภาคอุตสาหกรรมที่ส่งออกไปสหรัฐฯ ประมาณ 20% เป็น SME และ 80% เป็นรายใหญ่​ สำหรับ SME การเสียภาษี 19% ทำให้แข่งขันลำบาก เพราะ SME มีทุนน้อย ไม่สามารถปรับลดต้นทุนได้เท่ารายใหญ่ และไม่สามารถโยกย้ายไปขายตลาดอื่นได้ง่าย SME บางรายอาจต้องปิดกิจการ​

สำหรับภาคเกษตร ผลกระทบหนักมาก เพราะสินค้าเกษตรไทยต้องแข่งกับสินค้าเกษตรจากเวียดนามและประเทศอื่นในอาเซียน ข้าวของไทยที่เสียภาษี 19% จะแพงกว่าข้าวของเวียดนาม ส่งผลกระทบไปถึงเกษตรกรโดยตรง​ ซึ่งเวียดนามแม้จะเสียภาษี 21% แต่ต้นทุนจริงของเวียดนามต่ำกว่า ประมาณ 15% ทำให้มีส่วนต่าง 6% ที่สามารถใช้แข่งขันได้​

ต้นทุนการผลิตไทยสูงกว่าเวียดนาม ปัญหาความสามารถในการแข่งขัน

ประเด็นสำคัญ คือ ต้นทุนการผลิตของไทยสูงกว่าเวียดนาม ทั้งๆ ที่ไทยเสียภาษี 19% และเวียดนามเสียภาษี 21% แต่เวียดนามยังแข่งขันได้ดีกว่า เพราะต้นทุนจริงของเวียดนามต่ำกว่ามาก​ เพราะต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นมาจากหลายปัจจัย เช่น ค่าแรง ค่าพลังงาน ค่าโลจิสติกส์ และประสิทธิภาพการผลิตที่ต่ำกว่า​ นี่เป็นปัญหาโครงสร้างที่ไทยต้องแก้ไขในระยะยาว ไม่ใช่แค่ปัญหาภาษีเพียงอย่างเดียว​

โซ่อุปทานและอุตสาหกรรม รับผลกระทบเต็มๆ

ผลกระทบซัพพลายเชน 100% เมื่อถามถึงผลกระทบต่อซัพพลายเชน (Supply Chain) นั้น จะกระทบ 100% เพราะการส่งออกของไทยไปสหรัฐฯ ครอบคลุมทุกประเภทสินค้า ทุกภาคส่วน​

การเก็บภาษี 19% ส่งผลกระทบไปยังทั้งห่วงโซ่การผลิต ตั้งแต่ภาคเกษตรที่เป็นวัตถุดิบ ภาคอุตสาหกรรมที่แปรรูป ไปจนถึงภาคการส่งออก​

ซัพพลายเชนของไทยเชื่อมโยงกับซัพพลายเชนโลก และเมื่อมีอุปสรรคในตลาดสหรัฐฯ ซึ่งเป็นตลาดใหญ่ ก็ส่งผลกระทบย้อนกลับมาที่ทุกส่วนของเศรษฐกิจไทย​

แยกวิเคราะห์ผลกระทบ รายใหญ่ (FDI + ทุนไทย) VS SME VS เกษตรกร

เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจน รองศาสตราจารย์อัทธ์แยกวิเคราะห์ผลกระทบออกเป็น 3 กลุ่ม​

• กลุ่มที่ 1 : รายใหญ่ (FDI และทุนไทยขนาดใหญ่) คิดเป็นประมาณ 80% ของมูลค่าการส่งออก ในกลุ่มนี้แบ่งเป็นครึ่งๆ ระหว่าง FDI (ทุนต่างชาติที่มาลงทุนในไทย) กับทุนไทยขนาดใหญ่ กลุ่มนี้ได้รับผลกระทบจากภาษี 19% เหมือนกัน แต่มีศักยภาพในการรับมือ สามารถโยกย้ายสินค้าไปขายตลาดอื่นแทนได้ สามารถปรับลดต้นทุนการผลิตต่อหน่วยได้ เพื่อให้เท่ากับหรือต่ำกว่าเวียดนามและแข่งขันได้​
• กลุ่มที่ 2 : SME คิดเป็นประมาณ 20% ของมูลค่าการส่งออก กลุ่มนี้ได้รับผลกระทบหนักมาก เพราะไม่มีศักยภาพเท่ารายใหญ่ ไม่สามารถปรับตัวได้รวดเร็ว บางรายอาจไม่ใช่แค่ปลดคนงาน แต่อาจต้องปิดกิจการ​
• กลุ่มที่ 3 : ภาคเกษตร ได้รับผลกระทบหนักมาก เพราะต้องแข่งกับสินค้าเกษตรจากเวียดนามและประเทศอื่นในอาเซียน ผลกระทบลงไปถึงเกษตรกรโดยตรง เช่น ข้าวของไทยจะแพงกว่าข้าวของเวียดนาม ส่งผลให้ราคาข้าวตกต่ำ เกษตรกรได้รับผลกระทบ​

ปัญหาสินค้าอุตสาหกรรมจากต่างชาติทุ่มตลาดไทย

นอกจากปัญหาการส่งออกแล้ว ยังมีปัญหาใหญ่อีกเรื่องคือ สินค้าอุตสาหกรรมจากต่างชาติเข้ามาทุ่มตลาดในประเทศไทย ทำให้ SME ที่เป็นสินค้าไทยแข่งขันไม่ได้ โดยเฉพาะสินค้าที่ราคาถูก​

รศ.ดร.อัทธ์ ได้เสนอแนะให้กระทรวงอุตสาหกรรมเข้าไปจัดการเรื่องของสินค้าอุตสาหกรรมที่เข้ามาแข่งขันและไม่ได้มาตรฐาน รวมถึงการละเมิดสิทธิบัตรและลิขสิทธิ์ ซึ่งเป็นเรื่องที่ทำได้เลยในระยะเวลาไม่นาน ด้วยการเข้าไปตรวจสอบเรื่องคุณภาพสินค้าและมาตรฐานอย่างจริงจัง​

มูลค่าเทคโนโลยีในสินค้าไทยต่ำกว่าเวียดนาม

ประเด็นสำคัญอีกประเด็น คือ ในสินค้าอุตสาหกรรมหนึ่งชิ้น มูลค่าของเทคโนโลยีและนวัตกรรมในสินค้าไทยต่ำกว่าสินค้าของเวียดนาม​ นั่นหมายความว่า เวียดนามในการผลิตสินค้าอุตสาหกรรมมีนวัตกรรม มีเทคโนโลยี มี AI เข้าไปเกี่ยวข้อง สร้างมูลค่าเพิ่มได้มากกว่าประเทศไทย นี่เป็นจุดอ่อนที่เกิดขึ้น และมีการศึกษาชัดเจน​ นี่เป็นปัญหาโครงสร้างการผลิตของไทยที่ต้องแก้ไข ไม่ใช่แค่ปัญหาภาษีเท่านั้น​

กลยุทธ์และทางออก มองหาช่องทางใหม่

เสนอ ออฟชั่นใหม่ เพื่อปลดล็อกการเจรจา รองศาสตราจารย์อัทธ์เสนอทางออกสำคัญคือ การ เสนอออฟชั่นใหม่ ให้กับสหรัฐฯ เพื่อปลดล็อกการเจรจา โดยมองว่า สหรัฐฯ มองประโยชน์เป็นหลัก ถ้าได้ประโยชน์ ก็จะไม่สนใจเรื่องอื่น​

ออฟชั่นที่เสนอควรเป็นสิ่งที่สหรัฐฯ ต้องการจริงๆ เช่น​

• ข้อเสนอที่ 1 : เรื่องสินค้าที่สหรัฐฯ จะให้ไทยได้รับสิทธิ์ภาษี 0% ไทยสามารถเสนอว่า สหรัฐฯ เพิ่งออกคำสั่งผู้บริหารเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน ไม่เก็บภาษีสินค้าประมาณ 237 รายการ เพราะสหรัฐฯ ผลิตไม่ได้ ราคาสินค้าแพง คนอเมริกันเดือดร้อน ไทยเป็นประเทศที่ทำสินค้าเกษตรเยอะ เราจะให้สิทธิ์พิเศษในการซื้อสินค้าเหล่านี้​
• ข้อเสนอที่ 2 : เรื่องการลงทุน ในถ้อยแถลงยังไม่ระบุชัดเจนว่าไทยจะไปลงทุนในสหรัฐฯ เท่าไหร่ ควรเสนอว่าจะไปลงทุนเพิ่มขึ้น​
• ข้อเสนอที่ 3 : ร่วมทำงานกับ STRIFUS (หน่วยงานปราบ Scam Center ของสหรัฐฯ) อย่างเต็มตัว เต็มเวลา เต็มที่​

สินค้าเกษตร 237 รายการที่สหรัฐฯ ปลดล็อกภาษี โอกาสของไทย

โอกาสสำคัญที่ไทยต้องคว้า คือ สินค้าเกษตร 237 รายการที่สหรัฐฯ ประกาศเมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2568 ว่า จะไม่เก็บภาษี เพราะสหรัฐฯ ผลิตไม่ได้ ราคาแพง และคนอเมริกันเดือดร้อนจากราคาสินค้าที่แพง​

ประเทศไทยเป็นประเทศที่ทำสินค้าเกษตรได้หลากหลายและมีคุณภาพ นี่เป็นโอกาสที่ผู้ประกอบการไทยควรเข้าไปคุยกับผู้นำเข้าในสหรัฐฯ สร้างคำสั่งซื้อด้วยราคาพิเศษ ด้วยสินค้าที่มีมาตรฐาน​

การทำเช่นนี้จะทำให้สมาคมผู้นำเข้าในสหรัฐฯ ไปบอก USTR หรือทรัมป์ว่า สินค้าไทยมีความจำเป็นต้องนำเข้า และเป็นการสร้างแรงกดดันในเชิงบวกให้ปลดล็อกการเจรจา​

ขยายตลาดใหม่ ตะวันออกกลาง อินเดีย ออสเตรเลีย แอฟริกาใต้

นอกจากตลาดสหรัฐฯ แล้ว ไทยต้องเร่งขยายตลาดใหม่ เช่น ตะวันออกกลาง อินเดีย ออสเตรเลีย แอฟริกาใต้ ซึ่งรัฐบาลก็พูดมาหลายปีแล้ว แต่รองศาสตราจารย์อัทธ์ชี้ให้เห็นว่า ส่วนแบ่งตลาดในประเทศเหล่านี้ไม่ได้เพิ่มขึ้น เพราะเรายังย่ำอยู่กับตลาดหลักๆ เหมือนเดิม เช่น สหรัฐฯ จีน ญี่ปุ่น เกาหลี​

การขยายตลาดใหม่ต้องทำจริงจัง ไม่ใช่แค่พูด​

รื้อระบบการทำตลาดส่งออก จากแสดงสินค้า 1 สัปดาห์ เป็น 3-6 เดือน

ประเด็นสำคัญ คือ ต้องรื้อระบบการทำตลาดส่งออกใหม่ เพราะระบบเดิมไม่ได้ผล​

• ตัวอย่างเช่น การไปแสดงสินค้าในต่างประเทศ ปกติไปแค่ 1 สัปดาห์แล้วกลับ แบบนี้ไม่ได้ผล ควรไปอยู่ 3-6 เดือน เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่แท้จริงกับตลาด​
• ตัวอย่างในตะวันออกกลาง : คนในตะวันออกกลางไม่ได้ไปซื้อสินค้าที่ตลาดสด แต่ซื้อในห้างสรรพสินค้า ควรทำ MOU กับห้างในดูไบ แบ่งกำไรกัน ไปขายในห้าง 3-6 เดือน​
• ตัวอย่างในอินเดีย : อินเดียมีทั้งห้างและตลาด ลองไปทำคูหา ไปเช่าอาคารพาณิชย์ วางสินค้าไทยขายในตลาดของเขา ในตลาดขายส่งของเขา ลดราคาพิเศษให้คนอินเดียเข้าถึงได้​

เสนอระบบรางวัลสำหรับเจ้าหน้าที่การค้า แทนการโรเตท

ข้อเสนอที่น่าสนใจมาก คือ เรื่องของ ระบบรางวัล (Reward System) สำหรับเจ้าหน้าที่การค้าที่อยู่ต่างประเทศ แทนระบบ Rotation (หมุนเวียน) แบบเดิม​

ปัจจุบัน เจ้าหน้าที่ไปอยู่ต่างประเทศ 4 ปีแล้วต้องกลับ คนใหม่มาแทน คนใหม่ต้องนั่งศึกษาว่าผู้นำเข้าในประเทศนี้เป็นยังไง ประเทศนี้เป็นยังไง คนรสนิยมเป็นยังไง เสียเวลามาก​

ถ้าใครทำได้ดี ให้ทำต่อ ตั้งเป้าว่า ถ้าเพิ่มส่วนแบ่งตลาดได้ 10% จะโปรโมทให้เป็นผู้อำนวยการ รองอธิบดี หรือเลื่อนขั้น 2 ขั้น รายได้เพิ่ม เครดิตดีขึ้น​

ระบบนี้จะสร้างแรงจูงใจให้เจ้าหน้าที่ทำงานอย่างจริงจังและเกิดผู้เชี่ยวชาญที่แท้จริงในแต่ละตลาด ผู้เชี่ยวชาญเหล่านี้จะสามารถถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้ประกอบการไทยได้อย่างถูกต้องและชัดเจน​

ลงทุนในสหรัฐฯ และร่วมงานกับ Scam Center (STRIFUS)

ข้อเสนอที่ 2 และ 3 ที่กล่าวไว้ก่อนหน้านี้คือ การไปลงทุนในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้น และ การร่วมทำงานกับ STRIFUS (หน่วยงานปราบ Scam Center ของสหรัฐฯ)​

การลงทุนในสหรัฐฯ จะแสดงให้เห็นว่าไทยจริงจังกับความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และการร่วมงานปราบ Scam Center ก็จะแสดงให้เห็นว่าไทยร่วมมือกับสหรัฐฯ ในประเด็นที่สหรัฐฯ ให้ความสำคัญ​

เปรียบเทียบกับคู่แข่ง เวียดนาม

เวียดนามมีศูนย์กระจายสินค้าขนาดใหญ่ในสหรัฐฯ ไทยไม่มี ความแตกต่างสำคัญระหว่างไทยกับเวียดนามคือ เวียดนามมีศูนย์กระจายสินค้าขนาดใหญ่ในสหรัฐฯ เยอะมาก ขณะที่ไทยไม่มี​

ยกตัวอย่างเช่น ในรัฐเวอร์จิเนีย มีห้างของเวียดนามขนาดใหญ่มาก ไม่ได้ขายแค่คนเวียดนาม แต่ขายคนเอเชียทั้งหมด ขายคนอเมริกัน ราคาถูก ขนาดใหญ่​

ในห้างเวียดนามนี้ มีสินค้าไทยบางส่วน ประมาณ 2-3% เท่านั้น เช่น กะปิ น้ำปลา พริก ที่เหลือเป็นสินค้าเวียดนาม สินค้าญี่ปุ่น สินค้าเกาหลี ถ้าเป็นอาหารทะเลและเกษตร เวียดนาม 100%​

ความสามารถในการมีศูนย์กระจายสินค้าในสหรัฐฯ นี้เป็นจุดแข็งของเวียดนาม ที่ไทยยังทำไม่ได้ แม้จะเคยพยายามทำหลายครั้งแต่ก็ไม่สำเร็จ​

เวียดนามเสียภาษี 21% แต่ต้นทุนจริงต่ำกว่า

ประเด็นสำคัญที่ต้องเข้าใจ คือ แม้เวียดนามจะเสียภาษี 21% (สูงกว่าไทยที่ 19%) แต่ ต้นทุนจริงของเวียดนามต่ำกว่ามาก​

รศ.ดร.อัทธ์ ประเมินว่า เวียดนามมีต้นทุนการเปลี่ยนแปลงจริงประมาณ 15% จึงมีส่วนต่างอยู่ซัก 6% ที่สามารถใช้แข่งขันกับสินค้าประเทศอื่นได้และได้เปรียบ​

ต้นทุนที่ต่ำกว่านี้มาจากหลายปัจจัย เช่น ค่าแรงที่ต่ำกว่า ประสิทธิภาพการผลิตที่สูงกว่า และการใช้เทคโนโลยีในการผลิต​

ถุงมือยางธรรมชาติ VS ยางสังเคราะห์ เข้าใจผิดในการวัดมูลค่า

ยกตัวอย่างที่น่าสนใจเกี่ยวกับความเข้าใจผิดในการส่งออกถุงมือยาง บางคนเข้าใจว่า การส่งออกถุงมือยางเท่ากับไทยได้ประโยชน์ แต่ความจริงไม่ใช่​ ถุงมือยางต้องแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ ถุงมือยางธรรมชาติ ที่ทำจากน้ำยางจากต้นยาง กับ ถุงมือยางสังเคราะห์ ที่ทำจากสารเคมี​

ประเทศไทยมีต้นยาง จึงผลิตยางธรรมชาติได้ ถ้าเราส่งออกถุงมือยางธรรมชาติ ผลประโยชน์จะไปถึงเกษตรกรชาวสวนยาง ราคายางก็จะไม่ตก แต่ถ้าส่งออกถุงมือยางสังเคราะห์ เราไม่ได้ผลิตยางสังเคราะห์เอง ต้องนำเข้ายางสังเคราะห์จากจีน อเมริกา ยุโรป ที่ผลิตได้เพราะไม่มีต้นยาง ผลประโยชน์จึงไม่ได้ไปถึงชาวสวนยาง รายได้ไม่เข้ากระเป๋าชาวสวนยาง​

นี่เป็นตัวอย่างความเข้าใจผิดที่เกิดขึ้นในหน่วยงานไทยที่อยู่ต่างประเทศบางแห่ง ที่ยังคิดว่าการส่งออกถุงมือยางสังเคราะห์เพิ่มขึ้นหมายถึงมูลค่าตลาดสูงขึ้น แต่มันไม่ตกถึงท้องชาวสวนยาง​

นโยบายภาครัฐ ต้องเชื่อมโยงกัน

กระทรวงพาณิชย์ อุตสาหกรรม เกษตร ยังไม่เชื่อมโยงกัน ประเด็นสำคัญที่รศ.ดร.อัทธ์ ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจน คือ ทั้ง 3 กระทรวง คือ พาณิชย์ อุตสาหกรรม และเกษตร ยังไม่เชื่อมโยง กัน​

เกษตรกรผลิตไปเรื่อยๆ อุตสาหกรรมทำไปเรื่อยๆ พาณิชย์ส่งออกไปเรื่อยๆ แต่ไม่มีการเชื่อมโยงกัน นี่คือจุดอ่อนในการขับเคลื่อนไปข้างหน้า​

ความเข้าใจเรื่องสงครามการค้าในแต่ละกระทรวงไม่เท่ากัน

นอกจากไม่เชื่อมโยงกันแล้ว ความเข้าใจในเรื่องสงครามการค้าในกระทรวงต่างๆ ไม่เท่ากัน ยังไม่เห็นภาพร่วมกัน​

เมื่อถามว่าระหว่าง 3 กระทรวง กระทรวงไหนกังวลมากที่สุด คือ กระทรวงพาณิชย์กังวลมากที่สุด เพราะเป็นหน้าด่านที่รับแรงกระแทกมากที่สุด ข้อมูลข่าวสารวิ่งไปที่พาณิชย์ รองลงมาคืออุตสาหกรรม และ สุดท้ายคือเกษตร​ ความเข้มข้นหรือความเข้าใจในสงครามการค้าของทั้ง 3 กระทรวงไม่เท่ากัน ทำให้การทำงานร่วมกันไม่เต็มประสิทธิภาพ​

เรื่องเร่งด่วน ตรวจสอบสินค้าอุตสาหกรรมละเมิดมาตรฐาน

ในเรื่องที่ทำได้เร็วและเร่งด่วน รศ.ดร.อัทธ์เสนอให้ กระทรวงอุตสาหกรรมเข้าไปจัดการเรื่องสินค้าอุตสาหกรรมจากต่างประเทศที่เข้ามาทุ่มตลาดและไม่ได้มาตรฐาน รวมถึงการละเมิดสิทธิบัตรและลิขสิทธิ์​

การเข้าไปตรวจสอบเรื่องคุณภาพสินค้าและมาตรฐานของสินค้าต่างประเทศที่เข้ามาแข่งกับสินค้าอุตสาหกรรมของไทย โดยเฉพาะที่เป็น SME ควรทำอย่างจริงจัง เพราะเป็นเรื่องที่ใช้เวลาไม่นาน ทำได้เลย ภายใน 1-2 เดือน​

นอกจากนี้ ยังควร ร่วมมือกับกระทรวงพาณิชย์ในการเข้าไปตรวจสอบบริษัทอุตสาหกรรมที่ตั้งในประเทศไทยว่าทำตามวัตถุประสงค์หรือไม่ เช่น บริษัทบอกว่าจะผลิตอันนี้ แต่จริงๆ ไม่ได้ทำ​

Green Industry และ CBAM (ภาษีคาร์บอนยุโรป) ที่จะมาถึงปีหน้า

ถ้ามีเวลามากกว่านี้ แนะนำให้รัฐบาลผลักดันอุตสาหกรรมให้เป็น BCE (Bio-Circular-Green Economy) เพื่อลดโลกร้อนและสร้างความยั่งยืนของอุตสาหกรรม ซึ่งเป็น Green Industry เข้าไป ซึ่งเป็นเทรนด์ระดับโลก​ และปีหน้า (2569) ไทยจะเจอ ภาษีคาร์บอนของยุโรป ที่เรียกว่า CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) ซึ่งเป็นภาษีสินค้าอุตสาหกรรมหลักๆ เลย​

กระทรวงอุตสาหกรรมควรเตรียมความพร้อมในเรื่องนี้ตั้งแต่ตอนนี้​

บริษัทไทยเกี่ยวข้องคอลเซ็นเตอร์ กระทบภาพลักษณ์ อีกประเด็นหนึ่งที่รศ.ดร.อัทธ์กล่าวถึงคือ บริษัทที่เป็นของคนไทยที่ไปเกี่ยวข้องกับคอลเซ็นเตอร์ (Scam Center) ซึ่งสหรัฐฯ เพิ่งออกข่าวว่าคว่ำบาตร​ เรื่องนี้ส่งผลต่อภาพลักษณ์ของประเทศไทย และเป็นหนึ่งในเหตุผลที่ทำให้สหรัฐฯ ไม่มีความเชื่อมั่นกับไทย ดังนั้นรัฐบาลควรเข้าไปจัดการอย่างจริงจัง​

คาดการณ์อนาคต ภาพในปี 2569

ศาลฎีกาสหรัฐฯ อาจตัดสินคดีภาษีตอบโต้ กลางปี 2026 แม้ว่าสถานการณ์จะดูมืดมน แต่รศ.ดร.อัทธ์ มองว่ามีแสงสว่างปลายอุโมงค์ คือ ในปีหน้า (2569) ศาลฎีกาสหรัฐฯ น่าจะตัดสินคดีภาษีตอบโต้ว่า ทรัมป์ไม่มีอำนาจในการใช้อำนาจในการเก็บภาษีประเทศต่างๆ​

ผู้เชี่ยวชาญ คาดว่าผลการตัดสินคดีน่าจะออกมา ประมาณกลางปีหน้า ราวเดือนมิถุนายน 2569 ถ้าศาลตัดสินให้ ก็จะเป็นโอกาสของการส่งสินค้าไทย​

แต่ทุกอย่างไม่มีอะไรแน่นอน เพราะทรัมป์คงกลับไปใช้กฎหมายอื่นๆ เพื่อมาเก็บภาษีสินค้าต่อไป เหมือนที่กำลังเก็บ เหล็ก อลูมิเนียม 50% ชิ้นส่วนรถยนต์ 50% ของแต่ละประเทศ​

ปี 2026 การส่งออกไทยไม่ดีเท่าปี 2025

รศ.ดร.อัทธ์ คาดการณ์ว่า ปีหน้า (ปี 2569) การส่งออกไทยไปสหรัฐฯ ไม่น่าจะดีเท่าปีนี้​ เหตุผลคือ ปีหน้าภาษีของโดนัลด์ ทรัมป์จะทำงานอย่างเต็มร้อยเปอร์เซ็นต์ การส่งออกจะชะลอตัวลง แม้จะมีโอกาสจากคดีที่ศาลฎีกาตัดสิน แต่ก็ยังมีความไม่แน่นอนสูง​

ไตรมาสสุดท้ายของปีนี้ ก็จะเห็นตัวเลขที่ชัดเจนว่าผลกระทบเริ่มปรากฏ การส่งออกที่เติบโต 25% ใน 9 เดือนแรกจะลดลงเหลือประมาณ 10% ในไตรมาสสุดท้าย และปีหน้าก็จะยากลำบากต่อเนื่อง​ ด้านภาษีรายสินค้า เหล็กและอลูมิเนียม 50% ชิ้นส่วนรถยนต์ 50% ยา 100% 

นอกจากภาษี 19% ที่ใช้กับสินค้าไทยทั่วไปแล้ว สหรัฐฯ ยังมีการเก็บ ภาษีเฉพาะรายสินค้า ด้วย ซึ่งรองศาสตราจารย์อัทธ์ยกตัวอย่างเช่น​

• เหล็กและอลูมิเนียม 50%
• ชิ้นส่วนรถยนต์ 50%
• ยาและผลิตภัณฑ์ยา 100%
• เฟอร์นิเจอร์ (มีภาษีแต่ไม่ระบุอัตรา)

ภาษีรายสินค้าเหล่านี้ไม่เกี่ยวกับภาษีตอบโต้แบบ Reciprocal Tariff ที่ตัดหัวเราะ 19% แต่เป็นภาษีแยกต่างหาก ซึ่งจะส่งผลกระทบเฉพาะอุตสาหกรรมเหล่านั้น​​

สรุป ทางออกและข้อคิด

การระงับการเจรจาภาษีระหว่างไทยกับสหรัฐฯ ครั้งนี้ ไม่ใช่จุดจบ แต่เป็นจุดเปลี่ยนที่ท้าทายสำหรับเศรษฐกิจไทย จากการวิเคราะห์ของ รศ.ดร.อัทธ์ พิศาลวานิช ผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจระหว่างประเทศและอาเซียน สะท้อนให้เห็นว่า สถานการณ์นี้มีทั้งผลกระทบในระยะสั้นที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และโอกาสในระยะยาวที่ไทยสามารถใช้ประโยชน์ได้​

• สำหรับภาครัฐ ต้องเร่งสร้างความชัดเจนในการเจรจากับสหรัฐฯ โดยเสนอออฟชั่นใหม่ที่ให้ประโยชน์แก่สหรัฐฯ อย่างเป็นรูปธรรม รวมถึงต้องทำให้ทั้ง 3 กระทรวง คือ พาณิชย์ อุตสาหกรรม และเกษตร เชื่อมโยงและทำงานร่วมกันอย่างแท้จริง ไม่ใช่ทำงานแยกส่วนอย่างที่เป็นอยู่​
• สำหรับผู้ประกอบการ ต้องเตรียมพร้อมรับมือกับความไม่แน่นอน ปรับกลยุทธ์ในการขยายตลาดใหม่ ลดการพึ่งพาตลาเดียว และเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเพื่อลดต้นทุนให้แข่งขันได้​​
• สำหรับ SME และเกษตรกร ที่จะได้รับผลกระทบหนักที่สุด ต้องหาทางปรับตัวโดยอาศัยความร่วมมือจากภาครัฐในการเปิดตลาดใหม่และสร้างโอกาสทางการค้าที่หลากหลาย​

สิ่งสำคัญที่สุด คือ การมองเห็นว่า สงครามการค้าในยุคนี้ไม่ใช่แค่เรื่องของภาษี แต่เป็นเรื่องของกลยุทธ์ภูมิรัฐศาสตร์ ความมั่นคง และผลประโยชน์ของแต่ละชาติ ประเทศไทยจำเป็นต้องปรับตัวและเล่นเกมนี้อย่างชาญฉลาด ไม่ใช่แค่รอความช่วยเหลือจากภายนอก​​

การเจรจาอาจจะชะลอ แต่โอกาสในการปรับปรุงโครงสร้างเศรษฐกิจของไทยให้แข็งแกร่งขึ้น ยังคงเปิดกว้างอยู่ และนี่อาจจะเป็นโอกาสทองที่จะทำให้เศรษฐกิจไทยพัฒนาไปในทิศทางที่ยั่งยืนมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนา Green Industry การยกระดับเทคโนโลยีและนวัตกรรม หรือการสร้างความหลากหลายของตลาดส่งออก ซึ่งล้วนเป็นสิ่งที่ไทยต้องทำอยู่แล้ว และตอนนี้เป็นเวลาที่เหมาะสมที่จะเร่งทำให้จริงจัง​​

คำแนะนำสุดท้าย ในยามที่สถานการณ์การค้าระหว่างประเทศผันผวน สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการไม่หยุดนิ่ง แต่ต้องปรับตัวอย่างรวดเร็วและมีกลยุทธ์ที่ชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชน หรือประชาชนทั่วไป ต้องร่วมมือกันเพื่อให้ประเทศไทยผ่านพ้นความท้าทายครั้งนี้ไปได้ และแข็งแกร่งขึ้นในอนาคต

อ้างอิงจาก F1 Money